AHMED REFİK ALTINAY
HAYATI, ESERLERİ (1881-1937)
Üstad Ahmed Refik 1881 yılında Beşiktaş’ta doğmuştur. Babası Üsküplü Ahmed Ağa’dır. İlk tahsilini Beşiktaş’ta Askerî Rüştiyesi’nde yapmış, sonra Kuleli Askerî İdadisi’nde okuyarak burada da orta tahsilini muvaffakiyetle bitirmiştir. Ahmed Refik buradan Harbiye’ye geçerek 1898’de piyade birinciliği ile ve yüzbaşılıkla çıkmıştır.
Ahmed Refik daha mektep sıralarında iken tarihe karşı çok merak ve düşkünlük göstermiş ve mektebi bitirdikten sonra da askerî mekteplerde ve Harbiye Mektebi’nde muallimlik vazifesi almıştır. Balkan Harbi’nden sonra da Harbiye’de Almanca okutmuş, fakat bir müddet sonra gözlerindeki zaaf dolayısıyla emekli edilmiştir.
Üstad Ahmed Refik bu tarihten sonra tarih inceleme ve yayınıyla daha fazla meşgul olmuş, birçok eserler vücuda getirmiştir. 1918’de kapatılan Darülfünun’a tarih öğretmeni olarak giren merhum, bir müddet sonra da müderris olmuş, bu arada tarihi Osmanî Encümeni ve Tarihî Vesikaları Tasnif Komisyonu azalıkları gibi ilmi vazifeler yapmıştır. Bu sırada Demirbaş Şarl adıyla yazdığı bir eserden dolayı 1918’de İsveç Hükümeti kendisine birinci rütbeden Vazda Nişanı’nı vermiş, ayrıca 10 bin Frank hediye edilmiştir
Üstad Ahmed Refik hayatının son günlerine kadar devam eden bir matbuat emektarlığı da yapmıştır. Tercümanı Hakikat ve İkdam gazetelerinde birçok tarihî makaleler neşretmiş, Tarih Encümeni mecmuasıyla Yeni Mecmua’da da, ilmî yazılar yazmıştır. Ahmed Refik Evrak Hazinesinde ilk olarak derin tetkikler yapmış, Türk tarihini aydınlatan pek çok mühim vesikalar bulmuş, bunları da neşretmiştir.
Üstadın matbuat hayatı çok zengin ve geniştir. Son günlerine kadar bugünkü gazete ve mecmualar- dan bir çoğuna tarihî makaleler ve tefrikalar yazıyor- du.
Ahmed Refik’in subay iken askeri tarihe ve askerlik vazifelerine dair yazdığı ve yayınladığı eserler 20’den fazladır.
Umumi tarihe ve Türk tarihine ait yazıp neşrettiği kitap ve risaleler de 32’yi bulmaktadır. Bunlar arasında altı ciltlik Büyük Tarihi Umumi, 3 ciltlik Tarihi Medeniyet gibi çok yüklü eserler de vardır. Bu arada Osmanlı tarihinin muhtelif simaları ve değerli tetkikleri ihtiva eden monografileri ve tedrisat kitapları bulunmaktadır.
Tarihî similar, Kabakçı Mustafa, Kadınlar Salta- natı, Lale Devri, Köprülüler, Felaket Seneleri, Tesa- viri Rical üstadın eserlerinin en fazla beğenilenlerin- dendir.
Üstad Almanca ve Fransızcayı çok iyi bilir ve aruz vezniyle çok güzel şiirler ve şarkılar vücuda getirir- di. Şarkı olarak yazdığı manzumelerden birçokları da bestelenmiş ve çok beğenilmiştir.
